www.wiewiorki.fora.pl

akka

Nazwa angielska : Richardson ground squirrel
Nazwa niemiecka : Richardson - Ziesel

Susły (Spermophilus syn. Citellus) - roślinożerne gryzonie z rodziny wiewiórkowatych,zamieszkujące tereny półkuli północnej od syberii po Kaukaz,poprzez kraje Europy Środkowej i Zachodniej aż po Amerykę od Alaski do Meksyku.Tak więc pomiędzy 70 a 20 równoleżnikiem szerokości geograficznej północnej rozciąga się obszar występowania kilkudziesięciu gatunków należących do rodziny susłów.Ich reprezentanci są bardzo zróżnicowani tak pod względem wyglądu zewnętrznego jak i wymagań klimatyczno-terytorialnych. Spotkać można wśród nich z jednej strony ledwie 120 gramowe jasno-płowe susły antylopie (Spermophilus leucurus), z drugiej blisko kilogramowe susły arktyczne (Spermophilus parryii) o czerwono-brunatnym umaszczeniu. Są wśród nich zarówno mieszkańcy prerii jak i mieszkańcy strefy wiecznej zmarzliny a nawet terenów górzystych do wys.1400 m. n.p.m.

Susły w Polsce
W Polsce występują dwa gatunki wiewiórki ziemnej. Na Lubelszczyźnie i Zamojszczyźnie spotkać można kolonie susła perełkowanego Spermophilus suslicus) - największa znajduje się na lotnisku w Świdniku, zaś na Opolszczyźnie susła moręgowanego (Spermophilus citellus). O ile jednak ten pierwszy jest jeszcze stosunkowo liczny, o tyle moręgowany w ciągu ostatniego półwiecza wyginął niemal całkowicie, głównie na skutek zmian siedliskowych będących konsekwencją intensyfikacji rolnictwa. W związku z tym, od kilku lat w rejonie Kamienia Śląskiego trwa wdrażanie projektu jego reintrodukcji. Z pierwszych kilkudziesięciu zwierząt sprowadzonych z zagranicy doczekano się już licznego potomstwa, jednak w dalszym ciągu jest to gatunek zagrożony wymarciem.

Suseł Richardsona
Występowanie i środowisko naturalne
Suseł Richardsona to jeden ze średniej wielkości gatunków wiewiórki ziemnej. Występuje na południu Kanady i północy Stanów Zjednoczonych (Alberta, Saskatchewan, Manitoba, Montana, North Dakota, South Dakota, Minnesota) czyli na obszarze tzw.Wielkich Równin.Zamieszkuje on prerie osiedlając się tylko na terenach,gdzie trawa jest na tyle niska,by nie uniemożliwiała obserwacji okolicy.Kopie podziemne korytarze o głębokości 2-3 metrów i długości do 10, stanowiące skomplikowany system nor o kilku wejściach.W czasie żerowania nie oddala się więcej niż kilkadziesiąt metrów od nory.W momencie zagrożenia staje słupka i wydaje dwa typy dźwięków:
a) o zmiennej częstotliwości - na okoliczność nagłego wtargnięcia drapieżnika na ich terytorium - po usłyszeniu tego ostrzeżenia wszystkie osobniki natychmiast kryją się w norach
b) o stałej częstotliwości - na okoliczność zbliżającego się z oddali drapieżnika - po usłyszeniu osobniki stają słupka i bacznie rozglądają się. Naturalnymi wrogami susłów są przede wszystkim drapieżne ptaki, węże i kojoty. Ich łupem padają głównie zwierzęta młode i niedoświadczone, które dopiero co usamodzielniły się. 90% z nich nie dożywa jednego roku.
Spermophilus richardsonii jest gryzoniem o aktywności dziennej. W okresie zimowym zapada w sen trwający nawet do 7 miesięcy. Podczas hibernacji temperatura ciała spada do ok. 2°C. Zwalnia się również rytm uderzeń serca i oddech.
Susły tego gatunku,podobnie jak większość wiewiórek ziemnych to zwierzęta stadne i terytorialne. Z niezwykłą walecznością bronią obszarów doń należących i nie tolerują tam żadnych intruzów spoza kolonii. Odnoszą się także wrogo do przedstawicieli wszystkich innych gatunków susła bez względu na płeć. W ramach rodziny istnieją bardzo silne więzi między osobnikami, zwłaszcza między matką a potomstwem. Maksymalna długość ich życia to ok.6 lat, przy czym samice uchodzą za bardziej długowieczne.

Wygląd
Suseł Richardsona to gatunek średniej wielkości. Długość ciała 25-35 cm,ogona ok. 8 cm. Waga to średnio 400-500g, w sezonie jesiennym dochodząca nieraz do 600g, zwłaszcza u samców. Po śnie zimowym obniża się ona około 100-150g. Tułów zwierzęcia jest smukły, uszy bardzo małe, oczy duże, ciemne, wypukłe w jasnych obwódkach. Pokrywa włosa przylegająca, płowa, ciemniejsza na grzbiecie, biaława na podbrzuszu. Kończyny przednie i tylne 5-cio palczaste.

Klatka
Najodpowiedniejszym pomieszczeniem dla tej wiewiórki ziemnej w warunkach domowych jest klatka. Powinna ona mieć co najmniej 120 cm długości, 80 cm szerokości i 50 cm wysokości. Rozstaw prętów nie może być szerszy niż 1,6 cm. Kuweta im głębsza tym lepsza, bowiem należy ją napełnić podłożem, w którym zwierzęta mogą kopać i zagrzebywać się. Ponadto wyposażenie klatki musi składać sie z niewielkiego drewnianego domku z małym otworem wejściowym - stanowiącego schronienie zwłaszcza w nocy oraz z konstrukcji rur, będącej namiastką podziemnych korytarzy. Dobrze jest ponadto co kilka dni dostarczać ligninę lub pakuły bawełniane, którymi susły wyściełają wnętrze domku i zawsze maskują wejście nawet przed udaniem się na krótką drzemkę. Oprócz tego nie może oczywiście zabraknąć misek na pokarm, poidełka na wodę (większość pije ją najchętniej także z miski) oraz ewentualnie paśnika na siano. Klatka powinna stać w miejscu spokojnym,w żadnym wypadku nie blisko urządzeń audio-video,gdyż zwierzęta te są bardzo wrażliwe na hałas. Optymalne warunki to temperatura 20-22°C, brak przeciągów, ostrego nasłonecznienia oraz oddalenie od bezpośrednich źródeł ciepła tj. grzejników bądź pieca.

Warunki bezpieczeństwa
Oprócz dużej klatki wskazane byłoby zapewnienie możliwości codziennego wybiegania się na większym terenie np. pokoju. Powierzchnia ta musi jednak zostać wcześniej odpowiednio przygotowana. Trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że choć suseł Richardsona to wiewiórka ziemna, ma on wyjątkowe zdolności wspinania się. Szybki i zwinny o czepnych przednich łapach w ciągu sekundy dostaje się na wys. 3 m po firance czy płycie paździerzowej. Nagły, niekontrolowany zeskok z tej wysokości często kończy się tragicznie, w najlepszym wypadku wybiciem zębów, przypadłość niezwykle częsta a prowadząca do komplikacji typu - ropnie. Zabezpieczyć należy również kable elektryczne do przegryzania,których mają dużą skłonność oraz przedmioty ostre bądź gorące.Generalnie podczas pobytu susła poza klatką lepiej nie pozostawiać go bez dozoru.Warto dodać, iż niektóre osobniki wzorem kotów szybko opanowują sztukę otwierania sobie drzwi poprzez skoki na klamkę. Można potem spotkać je w zupełnie nieoczekiwanych miejscach np. w koszu z brudną bielizną. Należy wówczas liczyć się także ze zniszczeniami jakich dokonać może zwierzę poprzez pogryzienie czy stłuczenie .

Zachowanie
Spermophilus richardsonii to jak już wspominałam zwierzę stadne toteż w żadnym wypadku nie powinno być trzymane pojedynczo. Są bardzo wrażliwe na brak kontaktu z osobnikami własnego gatunku. Stają się wówczas osowiałe i senne. W grupie większość czasu spędzają na wspólnych zabawach i wzajemnych zabiegach pielęgnacyjnych. Mają aktywność dzienną, lecz szczególnie ożywione są rano i wieczorem, godziny południowe (w warunkach naturalnych-okres największego upału) spędzają na drzemce. W warunkach domowych nie zapadają w sen zimowy i nie zauważa się nawet ich zmniejszonej aktywności w tym okresie. Oswajają się bardzo szybko i już po kilku dniach wyzbywają lęku przed człowiekiem. Niewątpliwie właściciel w początkowych tygodniach musi unikać gwałtownych ruchów w bliskości zwierzęcia, dać mu się zapoznać ze swym zapachem i spokojnym, cichym głosem.

Rozmnażanie
U bardzo młodych zwierząt rozpoznawanie płci jest trudne,polega wyłącznie na ocenie odległości między cewką moczową i odbytem. Jest ona znacznie mniejsza u samic niż u samców. W nieco starszym wieku u samców wyczuwalne jądra.
Dojrzałość płciową osiągają około 10-11 miesiąca życia. Wiosną, po wybudzeniu się ze snu zimowego(w warunkach naturalnych) u samicy występuje ruja i po 23 dniach ciąży rodzą się młode. Miot liczy średnio 4-6 sztuk,choć zdarzają się mioty aż do 12 sztuk. Małe rodzą się ślepe,nagie,całkowicie bezbronne. W drugim tygodniu życia pokrywają się meszkiem, zaś na początku trzeciego otwierają oczy. Po ukończeniu 2 miesięcy są już na tyle samodzielne, że można je odłączyć od matki. W warunkach chowu domowego okolicznościami sprzyjającymi zajściu w ciążę są: skrócenie czasu sztucznego oświetlenia w pomieszczeniu zwierząt oraz zagwarantowanie materiału na budowę gniazda.

Żywienie
Nazwa - Spermophilus (sperma - z gr.nasienie, philein - z gr. lubić) wskazuje, iż mamy do czynienia z wiewiórkowatymi, których podstawę pożywienia w warunkach prerii stanowią nasiona. Oprócz nich dziko żyjące susły karmią się korzeniami, padliną, drobnymi ssakami, jajami ptaków a nawet grzybami. Jednak w hodowli domowej ze względu na ograniczoną ilość ruchu zwierzęcia należy dbać o stosunkowo niską kaloryczność pokarmów. Dlatego podstawę diety trzeba oprzeć przede wszystkim na dobrej jakości granulacie, sianie, liściach mniszka lekarskiego, babki lancetowatej, kwiecie czarnej malwy. Z owoców i warzyw: marchew i jabłka (ale nie za wiele ze względu na zawartość cukru), cykoria, rukola, kapusta pekińska, jarmuż. Przysmaki takie jak orzeszki ziemne, pestki słonecznika czy migdały dawać tylko okazjonalnie. Stałym uzupełnieniem diety winno być białko zwierzęce najlepiej w postaci larw np. mącznika. Podobnie jak wszystkie gryzonie muszą one mieć zapewnioną możliwość ścierania stale rosnących zębów o twardy pokarm lub gałęzie brzozy,wierzby ewentualnie drzew owocowych.
Ważne aby podawane pokarmy o ile były myte, zostały przed podaniem wytarte do sucha. Nie wolno zapominać o tym,iż susły podczas posiłku chowają część pokarmu w workach policzkowych i zakopują później w gnieździe,toteż należy często usuwać te resztki, by nie spleśniały i nie doprowadziły do zatrucia pokarmowego. Stale dostępna woda powinna być kilkakrotnie w ciągu dnia wymieniana. Właściwe jest dodawanie do niej witamin dla gryzoni np. Lebens-Vitamine (wg.przepisu).

Uwagi
Susły Richardsona są ostatnio bardzo często nazywane "małymi pieskami preriowymi". Jest to w gruncie rzeczy typowy chwyt reklamowy mający mało wspólnego z prawdą. W istocie dzieli te dwa gatunki wiewiórki ziemnej bardzo wiele począwszy od tego, że pieski preriowe czarnoogonowe (Cynomys ludovicianus) pozbawione są worków policzkowych tak charakterystycznych dla susła, nie ma w ich diecie pokarmów pochodzenia zwierzęcego, nie wydzielają intensywnego zapach cechującego ich 4-krotnie mniejszych krewniaków a kończąc na tym, iż wydają zupełnie inny typ odgłosów. Pieski preriowe (stąd nazwa)wydają (zwłaszcza w chwilach podniecenia lub zagrożenia) dźwięki podobne do psiego poszczekiwania natomiast susły dźwięki o wysokich tonach często niesłyszalnych dla człowieka (wychwytywanych przez aparaturę do badania głosów nietoperzy).

Opracowała: Anna Adamowicz-Kędzierska „akka”