www.wiewiorki.fora.pl

Karo

Burunduk (Tamias sibiricus, Laxmann 1769)

Nazwa angielska: Siberian Chipmunk
Nazwa niemiecka: sibirischen Streifenhörnchen

Pręgowce (Tamias) - gryzonie z rodziny wiewiórkowatych. W naturze występują 23 gatunki pręgowców. Tylko jeden z nich pochodzi z obszaru Eurazji. Pozostałe są gatunkami z Ameryki Północnej. Zdecydowana większość pręgowców hodowanych na obszarze Europy to gatunek Tamias sibiricus czyli burunduk. W hodowli w Polsce spotyka się tylko ten gatunek pręgowców. Burunduki w naturze spotkać można na obszarze północnej Azji (centralna Rosja, północne Chiny, północna Korea i Północna Japonia). Są to tereny występowania tajgi czyli lasów iglastych.

Burunduk
Wygląd
Burunduki mierzą 14-19 cm długości z podobnej długości ogonem. Mają krótkie lśniące futro barwy od brązowego do czerwono-złotego z pięcioma czarnymi pręgami na grzbiecie i ogonie. Na brzuchu mają białą sierść. Takie ubarwienie mają osobniki określane jako aguti. Występuje także inny, rzadziej spotykane rodzaj umaszczenia - biały (ang. „dilute white”). Mają one ciemne oczy i białe futro z ciemnokremowymi pręgami na grzbiecie. Barwa ta jest recesywną mutacją genu aguti. Należy je odróżnić od albinosów, które są całkowicie białe z czerwonymi oczami. Albinosy spotyka się niezmiernie rzadko. Burunduki są bardzo lekkie, ważą ok. 70-120 g. Niewielka masa pozwala im na dalekie skoki i wspinaczkę. Mają długie, ostre pazury, którymi przytrzymują się wchodząc po gałęziach czy innych powierzchniach w domu, jak np. zasłonki, ubranie.
Burunduki mają bardzo dobry węch pozwalający im odnajdywać pożywienie i zgromadzone zapasy. Mają też dobry wzrok, często stają słupka i obserwują okolicę. W naturze wypatrują w ten sposób ewentualnego zagrożenia. Są zwierzętami długo żyjącymi. Żyją nawet 10 lat

Zachowanie
W naturze burunduki żyją na terenie ok. 0,2 ha. Rzadko wspinają się na wysokość powyżej 160 cm. Są to zwierzęta naziemne, choć lubią wspinać się na drzewa. Podziemne nory, które budują są połączone korytarzami. Mogą one mieć długość nawet do 10 metrów. Prowadzą dzienny tryb życia, budzą się wcześnie rano i są ruchliwe i aktywne aż do wieczora, kiedy zasypiają. W ciągu dnia udają się jednak czasami na krótką drzemkę. W nocy budzą się bardzo rzadko i na krótko. Nie są wrażliwe na zimno więc można trzymać je cały rok w zewnętrznej wolierze.
Są to zwierzęta stadne, żyjące w koloniach, jednak w okresie jesiennym, kiedy gromadzą zapasy na zimę, a także w czasie rui mogą być agresywne. Dochodzi wtedy do walk między osobnikami. Gonią się albo sczepiają jeden z drugim tworząc jedną żywą kulkę i turlają po ziemi. Używają tez zębów, więc próbując rozdzielać walczące zwierzęta należy być bardzo ostrożnym i używać rękawic. Jednak walka nie trwa długo – aż do momentu gdy agresor da spokój lub atakowany ucieknie. Jesienią jak już wspomniałam zaczyna się gromadzenie zapasów jedzenia na zimę. Chowają ziarna czy orzechy do kieszonek policzkowych i gromadzą je w wybranych przez siebie miejscach. Proces ten rozpoczyna się ok. września/października kiedy zaczyna się robić zimno na dworzu i trwa kilka miesięcy.
W naturze, a także w hodowli gdy trzymamy zwierzęta w wolierach zewnętrznych, burunduki hibernują podczas miesięcy zimowych. Przygotowując się do hibernacji jedzą więcej aby dodatkowe zapasy tłuszczu chroniły je przed zimnem. Następnie chowają się w swoich domkach czy norkach i zapadają w sen. Nie jest to jednak typowa hibernacja, ponieważ burunduki często budzą się, żeby zjeść coś lub napić się, niektóre pozostają aktywne przez zimę tylko po prostu śpią więcej niż normalnie.
Burunduki są zwierzętami cichymi lecz posiadają bogaty repertuar wydawanych dźwięków. Poza dźwiękami, w porozumiewaniu się zwierząt między sobą, ogromną rolę odgrywa mowa ciała. Ważne są wszystkie gesty, od spojrzenia, ustawienia ciała, po ustawienie uszu i gesty ogona. Najbardziej charakterystycznie jest falowe poruszanie ogonem na boki kiedy zwierzę jest zaciekawione, ale boi się podejść. Charakterystyczną postawą jest też stawanie słupka, gdy jest zaciekawione lub ogląda okolicę.

Klatka
Burunduki, choć są małymi zwierzętami, są bardzo ruchliwe i wymagają naprawdę dużo miejsca do życia. Możemy wyróżnić trzy rodzaje pomieszczeń do hodowli burunduków: klatka, woliera wewnętrzna i woliera zewnętrzna.
Według dostępnych źródeł i mojego doświadczenia wymiary klatki nie mogą być mniejsze niż 100cm/50cm/100cm [długość/szerokość/wysokość]. Im większa klatka oczywiście tym lepiej, ale naprawdę dla dobra zwierząt nie radzę używać mniejszych
Woliera zewnętrzna jest bardzo dobrym rozwiązaniem dla osoby posiadającej własne podwórko i dużą ilość miejsca. Składa się ona z najczęściej murowanego lub drewnianego pomieszczenia, spełniającego funkcję woliery wewnętrznej, wykorzystywanej przez zwierzęta zimą lub w czasie niesprzyjającej pogody oraz z przylegającego do niego wybiegu zewnętrznego wykonanego z siatki. Ważne jest, aby zwierzęta miały swobodę w przemieszczaniu się z jednej części woliery do drugiej. Wymiary takiej woliery zależą już wyłącznie od możliwości hodowcy. Przyjmuje się, że optymalne wymiary to ok. 600cm/300cm/200cm [długość/szerokość/wysokość]. Woliera o takich wymiarach pozwala na utrzymywanie kolonii burunduków i jest zdecydowanie najlepszym rozwiązaniem.
Złapanie burunduka w dłonie nie jest sprawą łatwą ponieważ nie lubią one być trzymane na rękach, a ponadto są bardzo szybkie i czasem trzeba zastosować pewne sztuczki. Przede wszystkim NIE WOLNO łapać burunduka za ogon. Aby bezpiecznie trzymać zwierzę, należy złapać je jedną ręką nakrywając go od góry, palcami wskazującym i środkowym obejmując szyję, pozostałymi zaś tylne nogi i resztę ciała. Często jednak zwierzę wyrywa się na tyle mocno, że trudno je utrzymać. Sposobem na przytrzymanie jest też złapanie go za skórę na karku. Młode zwierzęta mają luźną skórę i szybko się w takiej pozycji uspokajają.

Warunki bezpieczeństwa
Wypuszczając burunduka z klatki należy pamiętać o kilku podstawowych zasadach:
Okna i drzwi w pokoju muszą być dokładnie zamknięte. Szczególną uwagę zwrócić na meble (nie otwierać łóżek w trakcie spaceru zwierząt, ostrożnie przesuwać krzesła), a także zabezpieczyć wszelkie szpary za szafami aby zwierzę nie miało możliwości wejścia za czy pod szafy oraz aby nie dostały się do środka. Bardzo starannie należy też zabezpieczyć dziury w ścianach (otwory wentylacyjne i inne)gdyż małe ciekawskie zwierzątko bez trudu przeciśnie się przez szparę. Nie należy wypuszczać burunduków w kuchni (niebezpieczne są kosze na śmieci, kuchenki, mikrofalówki, piekarniki, lodówki) oraz w łazience (niezabezpieczone odpływy w wannie, sedes, wanna z wodą, pralka!). Podczas wypuszczania burunduka należy też zabezpieczyć akwaria, wazony z kwiatami, środki chemiczne, plastikowe torebki oraz nie wolno dopuścić do obecności innych zwierząt, które mogłyby mu zagrażać (koty, fretki, tchórze).

Rozmnażanie
Płeć u burunduków jest łatwo rozpoznawalna. Trzeba tylko mieć możliwość obejrzenia zwierzęcia od spodu. W tym celu należy je złapać lub obejrzeć w momencie, kiedy wspinają się po prętach klatki. U samic odległość odbytu od sromu jest bardzo mała i otwory te niemal się stykają. Wyraźnie widać to także patrząc na zwierzę od tyłu. U samców natomiast odległość ta jest większa i wynosi ok. 1 cm. U dojrzałych samców widać też wyraźnie jądra. Napletek widać także u samców od przodu, gdy siadają.
Ciąża u burunduków trwa 28-35 dni. Samica przez ten czas z reguły pozostaje aktywna. Na kilka dni przed porodem może pozostawać w swoim domku wychodzą tylko w poszukiwaniu jedzenia i wody. W jednym miocie samica może urodzić 2-10 młodych. Średnia liczebność wynosi 5-6 młodych.
Młode rodzą się nagie, ślepe i głuche. Są całkowicie niesamodzielne i zależne od matki. Po 7 dniach można zauważyć paski na ciele małych burunduków, po 14 dniach pokrywają się futrem. Oczy i uszy otwierają się około 25 dnia życia. Młode wychodzą z gniazda dopiero, kiedy mają 5 tygodni. W tym czasie zaczynają jeść stałe pokarmy. Dopiero 12-tygodniowe maluchy są wystarczająco dorosłe, aby oddzielić je od matki.

Żywienie
Burunduki są zwierzętami wszystkożernymi. Jedzą zarówno pokarm roślinny jak i zwierzęcy. Podstawowym pokarmem są dla nich mieszanki dla gryzoni dostępne w sklepach zoologicznych. Burunduki są jednak wybredne i nie każdy pokarm będzie im smakował. Warto, by miały one dostęp do jak największej ilości różnych jego rodzajów. Zapobiegnie to niedoborowi witamin i minerałów w organizmie. W celu uzupełnienia witamin polecam stosowanie małych ilości pyłku pszczelego lub zarodków pszennych, które można zakupić w sklepach z ekologiczną żywnością. Można też stosować witaminy w kroplach dla gryzoni.
Pokarmem niezbędnym dla burunduków jest:
ziarno i orzechy
granulat i susze roślinne
biały ser i jajka
jogurt i mleko
owoce i warzywa
mięso gotowane lub z puszki dla psów/kotów
mączniaki, dżdżownice, świerszcze, chrząszcze
kostka wapienna
suchy chleb do ścierania zębów
Burunduki są koprofagami. Naturalnym więc zachowaniem jest zjadanie swoich odchodów. Nie należy się tym martwić. Zjadają one swoje miękkie odchody, wchłaniają z nich wodę i składniki odżywcze, a następnie wydalają suche odchody.

Opracowała: Karolina Berent „Karo"